Teater og litt litteratur

Eg er glad i teater. Første gong eg opplevde eit teaterstykke var i Trondheim medan eg gjekk på Orkdal gymnas i byrjinga av 70-talet. Det var Fysikerne ( die Physiker) av Friedrich Dürrenmatt og det var ei oppleving, wow-teater altså!
Seinare kom Glassmenasjeriet av T. Williams med den store skodespelaren Gerdi Schjelderup, dette er framleis er eit av mine desidert yndlingsstykke, eg har sett det i veldig mange versjonar m.a med Kjersti Holmen som både Laura og mora Amanda ( med 20 års melomrom!).
Kranes konditori med den legandariske Allan Edwall som Stivhatten, framleis på Trøndelag teater, var også uforgløymeleg.
Her i Berlin er det jo mange scener, både gamle og veletablerte og nye, eksperimentelle.
Anne og eg måtte få med oss ei Macbeth-framsyning i nærområdet vårt, på Teater unterm Dach ( teatret under taket), det er bokstaveleg tala rett under taket på toppen av eit gamalt og rart hus, stykket heiter «Macbeth in meiner Küche» ( Macbeth i kjøkenet mitt).
Anne er ein stor Shakespearefan og Macbeth er yndlingsstykket ( rart at den fredeleg dama liker heftige og blodige teaterstykke?)
Dette var merksnodig, men overraskande, humoristisk og burleskt:
To kvinner sit ved eit kjøkenbord iført morgonkåper og diskuterer dagsaktuelle ting, så byrjar dei å sitere frå Macbeth og så er vi i gang. Dei spelar med dei rekvisttane dei har ( kniv er jo tilgjengeleg...) og ein kan absolutt seie at det er aktuelt med ein studie i korleis folk oppfører seg når dei får makt!!
Skodespelarane Franziska Hoffmann og Miriam Kohler var absolutt fabelaktige, 1. 5 time med kraftutfoldelse på scena, og eksklusivt for ca 15 stk.

I Berlin har dei fleste teatra repertoirteater, det betyr at fleire stykke blir spela samtidig og blir satt opp att med mellomrom. I 2022 såg vi eit fantastisk dokkespel-stykke av Suse Wächter: Brechts Gespenster ( Spøkelsa til Brecht). Her møter vi Brecht himself, Karl Marx og Gud ( dei to finn kvarandre!), Frantz Kafka, Margaret Thatcher, Lenin og Sigmund Freud. OG Honnecker i ein ubetaleg talescene. Suse Wächter gjev stemme til desse og fleire til gjennom 1.5 timar og det er ubegripeleg korleis ho får det til! Ho har god hjelp av to mannlege dokkespelarar og dyktige musikarar. Eindel er nok ganske internt for dei som kjenner det indre livet på Berliner Ensemble, men veldig mykje som også er kjent for den kulturinteresserte menigkvinna.

Her såg eg og «Die heilige Johanna der Schlachthöfe» ( Den heilage Johanna frå slaktehusa). Johanna er frelsessoldat og går i kamp mot kapitalisten Mauler som eig slaktehusa der arbeidarane mistar jobben.  I denne versjonen blir begge hovudrollene spela av kvinner, og det er meir dialog og mindre kamp. Det er politiske talar i pausen, og veldig intenst. Sjølv om eg kjenner stykket frå langt tilbake ( Det norske teatret i 1978 med Ragnhild Hilt!), er det litt vanskeleg å få med seg alt, så skulle eigentleg ha sett det om att...
Før eller etter kan du kjøpe eit rimeleg måltid i kantina, der kan du møte både den eine og den andre av skodespelarane, spesielt for Berlin trur eg.

Eg hadde lenge tenkt å besøke Brecht og Helene Weigel sitt hus i Chaussestrasse og no vart det tid for ei omvising med ei utruleg kunnskapsrik dame og eg var åleine på akkurat denne runden.
Helene Weigel var den mest kjente og beundra skodespelaren i Tyskland i fleire tiår ( omvisaren samanlikna ho med Angelina Jolie i dag), dessutan intendant på Berliner Ensemble og var altså gift med Bertold Brecht.
Etter at Brecht døde i 1956 heldt Helene fram med å bu i dette huset og bygde på ein glasveranda som de ser her, vakker! Ho sørga også for å halde vedlike arkivet etter Brecht og teatret på Schiffbauerdamm og no er øverste etasje i huset via til forsking.
Dei er begge gravlagde på gravlunden som grenser til huset, Dorotheenstädtischer Friedhof. Her ligg også mange andre forfattarar, som t.d Christa Wolf og ander kjente kulturmenneske.
Anbefaler generelt å sjekke omvisingar- Führungen- i Berlin om du har litt tid og interesse, dei er ofte innhaldsrike og grundige , finst også mange på engelsk.

Teatret på Schiffbauerdamm

Helene Weigel sitt hagehus

Brecht og Weigel sin æresgravstad

Anna Seghers sitt bibliotek

Anna Seghers

Det eine fører ofte til det andre: Fekk tips om omvising i leiligheita til ei av Tysklands store diktarar Anna Seghers ( eigentleg heitte ho Nelly Radvanyi). Eg visste om ho, men ho er vel ikkje den mest kjente i Norge.
I DDR var ei av bøkene hennar, «Das siebte Kreuz» obligatorisk lesnad fortalte guiden, og i følge henne er det også den beste boka, ho er omsett til norsk i 1947: Det syvende kors. Skal lesa!
Leiligheita hennar ligg i bydeen Adlershof, ein liten landsby med fint museum i eit gamalt bygg som er restaurert. Ho vart tilbydd eit hus av DDR-myndigheitene, men takka nei ho ville bu i nærheita av nære vener.
På omvisinga var forutan meg ei ung kvinne, Sabine frå München, men som har bodd 10 år i Berlin. No vil ho tilbake til sør og søker jobb på teater etc. Vi hadde ein lang kaffeprat etterpå og det er mulig at ho kjem til Oslo også! Eg gler meg over at eg kan føre ein nokolunde bra samtale på tysk no, men det er langt igjen til at eg kan kalle meg flytande!